Trang chủ
LỜI NÓI ĐẦU
Tiếp nối công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ cách mạng được Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng từ năm 1925, được Đảng chú trọng lãnh đạo thực hiện từ năm 1930; tháng 02/1949, Trường Nguyễn Ái Quốc – tiền thân của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh được thành lập. Từ năm 1949 đến năm 1957, Nhà trường đã thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị và chỉnh huấn cán bộ phục vụ sự nghiệp kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc, tiếp đó là nhiệm vụ khôi phục miền Bắc sau ngày hòa bình lập lại. Trong giai đoạn này, Nhà trường chưa có đội ngũ giảng viên cơ hữu, các đồng chí lãnh đạo của Đảng và Nhà nước trực tiếp đứng lớp; đối tượng học viên là cán bộ cao cấp (gồm các đồng chí Khu ủy viên các khu, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy các tỉnh, các cán bộ cao cấp trong quân đội); các khóa đào tạo, bồi dưỡng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, khoảng từ 02 đến 03 tháng (đối với các lớp lý luận), từ 03 đến 04 tháng (đối với các lớp chỉnh huấn). Do đó, trong Nhà trường chưa hình thành các tổ chức đảng.
Từ năm 1957, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của cả dân tộc, công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ của Đảng và Nhà nước bước sang giai đoạn phát triển mới. Vì vậy, Học viện được xây dựng cơ sở khang trang tại Thủ đô Hà Nội. Tổ chức bộ máy của Nhà trường bắt đầu được kiện toàn và đội ngũ cán bộ ngày càng tăng về số lượng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới về đào tạo, huấn luyện cán bộ. Trong bối cảnh mới, việc hình thành một tổ chức đảng trong Nhà trường là hết sức cần thiết, nhằm đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng theo đúng Điều lệ Đảng. Theo đó, Chi bộ cơ quan Nhà trường được thành lập vào năm 1957, đến năm 1960, phát triển thành Đảng bộ cơ quan Nhà trường, trực thuộc Đảng ủy khối Dân Chính Đảng Trung ương (sau này có thời gian trực thuộc Thành ủy Hà Nội).
Từ tháng 9/1957, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Nhà trường khai giảng khóa học lý luận chính trị dài hạn (18 tháng) đầu tiên. Học viên phải tập trung học tập, rèn luyện, sinh hoạt tại Trường. Vì vậy, những chi bộ đảng đầu tiên của khối các lớp học viên lý luận chính trị dài hạn được thành lập. Các chi bộ lớp học của khối học viên đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Giám đốc Nhà trường, được Ban Bí thư giao nhiệm vụ “Cán sự đảng”.
Từ năm 1957, Nhà trường có hai hệ thống tổ chức đảng cùng song song tồn tại là Chi bộ, đến năm 1960 là Đảng bộ cơ quan Nhà trường và các chi bộ, đảng bộ khối học viên tập trung. Hai hệ thống này được duy trì đến năm 1980.
Đáp ứng yêu cầu xây dựng Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc trong bối cảnh mới, ngày 29/9/1980, Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Quyết định số 82-QĐ/TW về việc tổ chức đảng của Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc. Theo đó, Đảng bộ cơ quan Nhà trường được hợp nhất với tổ chức đảng lớp học khối học viên thành một đảng bộ thống nhất, lấy tên là Đảng bộ Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc. Đây chính là mốc đánh dấu sự thành lập Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Từ khi thành lập đến nay, Đảng bộ Học viện lần lượt trực thuộc Thành ủy Hà Nội (9/1980 – 12/1982), Đảng bộ Khối cơ quan Trung ương về công tác tư tưởng (12/1982 – 4/2007), Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương (4/2007 – 02/2025), Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương (từ tháng 02/2025).
Gắn liền với quá trình phát triển không ngừng của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đảng bộ Học viện đã từng bước được xây dựng và trưởng thành, vừa thể hiện tốt vai trò của một tổ chức đảng trong cơ quan đảng, vừa thể hiện tính gương mẫu của một Đảng bộ Trường Đảng. Công tác xây dựng Đảng bộ luôn được thực hiện toàn diện trên các mặt tư tưởng, chính trị, đạo đức và tổ chức, cán bộ. Tổ chức đảng luôn được củng cố, kiện toàn và ngày càng lớn mạnh, luôn đạt chất lượng trong sạch, vững mạnh. Các thế hệ đảng viên trong toàn Đảng bộ luôn gương mẫu, tiên phong trong mọi nhiệm vụ và lĩnh vực công tác được giao. Đảng bộ Học viện đã phát huy tốt vai trò lãnh đạo, động viên các thế hệ cán bộ, đảng viên, học viên hoàn thành các nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao phó; lãnh đạo xây dựng Học viện ngày càng vững mạnh, mẫu mực về mọi mặt.
Trong thời gian từ năm 1980 đến năm 2020, Đảng bộ Học viện đã tiến hành 14 kỳ Đại hội. Mỗi Đại hội là một dấu mốc vẻ vang trong quá trình xây dựng và trưởng thành của Đảng bộ Học viện. Năm 2025, Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Đại hội lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025-2030. Phát huy truyền thống 76 năm Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (1949-2025) và những thành tựu, kinh nghiệm của Đảng bộ trong suốt chiều dài lịch sử từ năm 1957 đến năm 2025, Đại hội lần thứ XV sẽ tiếp tục là dấu ấn lịch sử quan trọng đối với sự phát triển không ngừng của Đảng bộ Học viện, lãnh đạo Học viện đi tiên phong, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng và Nhà nước giao phó trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.
Với mục đích ghi lại quá trình hình thành, xây dựng và phát triển của Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, đồng thời hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025-2030; Đảng ủy – Ban Giám đốc Học viện chỉ đạo nghiên cứu, biên soạn, xuất bản cuốn sách Lịch sử Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (1957-2025).
Với kết cấu gồm lời nói đầu, 06 chương nội dung, phần kết, cuốn sách đã phản ánh có hệ thống, toàn diện sự ra đời, phát triển về tổ chức bộ máy và hoạt động của Đảng bộ Học viện qua các giai đoạn lịch sử; qua đó tôn vinh sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, giúp đỡ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tri ân sự đóng góp của các thế hệ cán bộ, đảng viên Học viện các thời kỳ, giáo dục và bồi đắp truyền thống về Trường Đảng mang tên Chủ tịch
Hồ Chí Minh kính yêu; động viên mỗi cán bộ, đảng viên, học viên không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu xây dựng Đảng bộ Học viện ngày càng trong sạch, vững mạnh và góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.
Cuốn sách được biên soạn dựa trên các tư liệu gốc lưu trữ tại Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng; Văn phòng Thành ủy Hà Nội; Văn phòng Đảng, đoàn thể Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; ngoài ra, còn tham khảo các công trình về lịch sử Học viện đã công bố, các ý kiến đóng góp của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo và các nhà khoa học của Học viện các thời kỳ.
Mặc dù đội ngũ cán bộ được phân công thực hiện nhiệm vụ đã rất cố gắng, nỗ lực trong công tác sưu tầm tư liệu, nghiên cứu, biên soạn, xuất bản cuốn sách; nhưng do Đảng bộ Học viện đã trải qua quá trình lịch sử lâu dài, với nhiều lần thay đổi về tổ chức đảng, tài liệu lưu trữ không đầy đủ, nhiều nhân chứng lịch sử đã mất… nên cuốn sách khó tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Rất mong tiếp tục nhận được những góp ý của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, các cán bộ, đảng viên, học viên Học viện qua các thời kỳ và bạn đọc để cuốn sách được hoàn thiện hơn trong lần tái bản sau.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách Lịch sử Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (1957-2025) đến các đồng chí và bạn đọc.
BAN THƯỜNG VỤ ĐẢNG ỦY
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
